Trên
chuyến bay về lại Việt Nam, một giáo sư kinh tế ngồi cạnh đã làm tôi
cười ngất khi anh bàn thảo suy tư là tài chánh hoàn cầu sẽ thay đổi ra
sao “nếu” Hy Lạp phá sản không trả nổi nợ. Anh này sống trong tháp ngà
hơi lâu. Nếu anh chịu khó ghé thăm hay đọc qua lich sử cận đại của Hy
Lạp, anh sẽ biết rằng người dân Hy Lạp không bao giờ trả thuế dù bị
đòi. Thói quen này cũng được các ngài chánh trị gia nghiêm túc như Tổng
Thống, Thủ Tướng, Nghị Sĩ…triệt để áp dụng. Thuế còn không trả thì làm
sao dân Hy Lạp sẽ “lo” trả nợ công?
Những ồn ào từ các mạng truyền thông
chỉ là áp lực từ các ngân hàng lớn để các lãnh đạo của EU (Liên Hiệp Âu
Châu) phải đứng ra cứu bồ và lấy tiền dân Đức, dân Pháp trả nợ dùm Hy
Lạp. Tôi chắc chắn với anh bạn là Hy Lạp sẽ không bao giờ trả nợ. Nếu
Thủ Tướng Đức Merkel và Tổng Thống Pháp Sarkozy không còn vốn chánh trị
để đổ tiền dân vào các thúng lũng PIGS (Portugal, Ireland, Greece and
Spain), thì EU coi như sắp giải thể. Tôi còn nói anh nhớ đọc bài “Kẻ
cắp gặp bà già” tôi viết cách đây mấy tháng.
Thực ra, nếu các nhà trí thức biết chút
đỉnh về lịch sử kinh tế thì chuyện Hy Lạp là một chuyện hết sức bình
thường. Vì tham và ngu, các vị quản lý ngân hàng thường đem tiền cho
vay bừa bải đến những quốc gia và dân tộc mà họ biết là vô trách nhiệm
và hư đốn. Mục tiêu là kiếm phí cho vay và lãi suất để có bonus cuối
năm và nghề nghiệp được thăng tiến. Các quốc gia có chánh phủ quản lý
tốt thường ít khi vay mượn và do đó, không phải là khách hàng tốt.
Năm 2001, Argentina vay nợ ngập đầu như
Hy Lạp và tuyên bố sẽ không trả nợ dollar bằng dollar nữa mà sẽ trả
bằng peso. Vì họ tha hồ in tiền peso, nên tất cả nợ của Argentina từ
chánh phủ đến người dân bị (hay được) giảm giá hơn 80%. Nhà nước thì đã
in sẵn mấy đêm hôm trước tiền peso, còn các doanh nghiệp tư nhân thì hồ
hởi trả nợ bằng đồng peso rẻ mạt. Các ngân hàng Âu Mỹ méo mặt, nhiều
quan giám đốc phải từ chức, nhưng chẳng ai chết trong vụ quỵt nợ lớn
lao này. Vài năm sau, các giám đốc ngân hàng mới lại cần bonus và lãi
suất, nên họ cố quên chuyện cũ và lại cho Argentina vay thoải mái.
Bài học này được Mexico và Brazil học
hỏi, dọa đem áp dụng để tránh trả nợ. Các viên chức của Quỹ Tiền Tệ Thế
Giới (IMF) sợ ảnh hưởng toàn cầu, nên phải lạy lục mãi, Mexico và
Brazil mới nhận tiền IMF và bỏ ý định bắt chước Argentina.
Xa hơn nữa trong lich sử, ta thấy
Hitler tuyên bố không trả nợ cho các chủ nợ Âu Mỹ vào năm 1933 và các
lãnh đạo Âu Mỹ chỉ biết cười trừ. Số nợ tương đương với 100 ngàn tấn
vàng và dĩ nhiên, Đức phải mất cả 300 năm mới thanh toán nổi, nên
Hitler chỉ cần nói NEIN. Trước đó, năm 1918, khi đế quốc Áo-Hung
(Austrian-Hungary) sụp đổ, bản tệ Austro-Marks bị xóa sổ và các nước
liên minh lại quay về với tiền cũ của mình như drachma cho Hy Lạp,
marks cho Đức và peseta cho Tây Ban Nha. Gần đây, Mahathir của Mã Lai
không cho dollar xuất khẩu khi đối diện với nợ dư do cuộc khủng hoảng
tài chánh Á Châu năm 1997 đem lại.
Cho nên khi các nhà kinh tế Việt lo
lắng là nợ chánh phủ đã lên đến 52% GDP và nếu tính thêm nợ của các
doanh nghiệp nhà nước thì có lẽ nợ công Việt Nam đã vượt ngưỡng 100%
GDP. Cộng vào nợ tư nhân bằng dollar hay Euro hay Yen thì Việt Nam có
thể qua mặt Mỹ và gần ngang hàng với Hy Lạp về nợ nần.
Nhưng tôi nhìn sự cố này với một góc
cạnh khác biệt. Trong khi Mỹ không thể xù nợ vì sĩ diện của đế chế và
EU không muốn giải thể vì nợ Hy Lạp, thì chúng ta chẳng có gì để mất.
Một cá nhân bị phá sản phải chịu nhiều áp lực như mất nhà, mất
xe..(cũng dễ bị mất vợ con và nhân tình nữa). Nhưng một quốc gia phá
sản thì lại được tiếng tăm là dũng cảm, dám thách thức Âu Mỹ và nền
kinh tế toàn cầu hóa. Tôi cũng tò mò muốn xem các chuyên gia IMF lăng
xăng qua Việt Nam van lậy, “ông đừng chơi trò này, ông cần bao nhiêu
tôi cho mượn thêm”.
Cho nên, tôi khuyên các quan chức là cứ
vay mượn thỏai mái, nhất là tiền nhân dân tệ (RMB) của Trung Quốc đang
tìm chỗ đậu. Khi nợ công lên đến 200% GDP, ta sẽ ra một quyết nghị số
35 là sẽ trả mọi món nợ bằng tiền VN đồng, kể cả nợ tư (tất cả đại gia
Việt sẽ tri ơn chánh phủ). Tôi đảm bảo cuộc sống của dân Việt sẽ không
bị chút anh hưởng gì, ngoài việc các cậu ấm cô chiêu sẽ không còn xài
được hàng hiệu, các đại gia không còn được nhậu Hennessy hay Moet và
các quan chức cũng hết cơ hội kiếm chác với các dự án khủng. Thế giới
sẽ không cho Việt Nam vay nợ trong vài ba năm để trừng phạt, nhưng đây
là liều thuốc tốt vì nó tập cho chánh phủ và người dân lối tiêu xài
trong khả năng thu nhập của mình.
Mặt trời vẫn mọc, không ai chết, cha mẹ có thì giờ dậy dỗ con cháu và thế giới chúng ta sẽ an bình hơn một chút.
T/S Alan Phan, Chủ Tịch Quỹ Viasa
